Ik denk dat opa wist wat sterven is
Zou hij als kind al begrepen hebben
hoe het gaat, wat het betekent?
Helaas lukte het hem niet om het me uit te leggen

Hij gleed weg, langzaam snel

In Rouen zag ik een schilderij
met geel licht: twee jongens
in een boot, een kaars
aan hun voeten

lamgesneden en verbonden
Hun verhaal is een beeld
van sterven geworden:
de overtocht

de geest verliest zijn scherpte
vervluchtigt in nevels over het water
Het is romantiek, er is geen schipper
die boomt, maar wel een overkant

De palm van een hand
is het teken van goede bedoelingen
     ik ben niet gewapend
     dat is mijn geschenk

zo ligt alles
in ieders handen
     leef met mij
     ik zal je helpen

Mijn handpalm zegt
wie ik ben, vraagt jou
     wie jij wil zijn
     voor jezelf en mij

voor de vergetelheid
uitwist wie ik niet hielp
     om te groeien, en waarom
     ik niet bloeide

Mijn lief doet dingen
die een geschenk zijn
     zo heet ze
     als teken

Kon het diertje maar alles
begrijpen, geen vragen meer
die onbeantwoord zijn
wanneer het sterft

Het leeft niet lang genoeg
en voorbij vliegt de tijd
van honderd heerlijke keren
spelen dood te gaan, de tijd

van steeds weer vragen waarom
zus en zo, dit of dat, en hoe dan
nieuwsgierig kennis knippen
en plakken, schreeuwen

en boos wegsmijten
uitgeput gaat liggen
huilen, maar toch
opnieuw beginnen

de halve antwoorden
herschikken of weggooien
en op zoek gaan
naar nieuwe gegevens

altijd nóg een vraag stellen
principieel blind
erop vertrouwend
dat er een antwoord komt

Vóór ons ligt de steiger, die aan het eind
van de weg uit de drukte van het centrum
na de heuvels aan de kust uitsteekt in zee

Voor ons vandaag geen kerkhof, alleen de gedachte
aan wie we begraven hebben en de onbekenden
in het wereldomvattende graf van de zee

Voor ons is de bakker vroeg opgestaan, de thee geplukt
het huis gebouwd, waar wij een week te gast zijn
onder de wolken, de kinderen van de zee

Voor ons is het leven met zijn vruchten, de regen die we drinken
en de zwaarte van alles die ons bijeenhoudt, samen-
gevat binnen de raamlijst van een vakantie aan zee

Ik ben of wij zijn, dat is de vraag
het drama van alledag
Ben ik mezelf of sluit ik
me aan bij een groep, wil ik
dekking, maar niet teveel
aanspraken op mijn vrijheid?

Dat er wel regels zijn, maar
er genoeg mogelijkheden overblijven
om ze wetsgetrouw te ontduiken
even een andere kant op te kijken
en achter de schermen een voordeel
te halen, ook al weet ik (als ik wil)
dat er een groter ik bestaat

dat zichzelf niet tekort wil doen
zich zeker niet wil verminken
met stokken, stenen, krom-
zwaarden of heel beschaafd
in éen klap met een druk
op de knop

In het duistere onder
van de toren vangt alleen
het koord licht, heen en weer
onder het luiden van de klok

Meteen komen er mensen
af op het schreeuwende geheim
Er is nieuws, het laatste nieuws
en ze becommentariëren het touw

(nette mensen zijn ontmaskerd
  hun nevenbelangen onthuld
  en ondergrondse netwerken
  ontknoopt)

maar nieuwsgierig zijn ze
vooral naar de handen
die aan de klok trekken
daar in het donker, onder

in de toren, in het binnenste
van het verstand
dat zich niet laat dwingen
om te zwijgen

Daarna verwaait de frisse bries
uit de galmgaten al gauw
De heldere lucht betrekt
en de mensen gaan

weer hun eigen weg
na de plechtige afspraak
dat het nooit, nooit
meer zal gebeuren

De boeken zijn versiering
enkel kaft, goud-op-snee
licht en leeg, mijn erfenis
in zolderrekken

Ik zou er om lachen
als ik niet hoestte
van het stof (zijt gij)

Er steekt een papier tussen –
afgescheurd van de akte
van een geboorte

Een geheim. Ik ben geëcht
Echt gemaakt met een stempel
Ik leef onder een valse naam

Het voelt als sterven
aan de vraag hoe ik zou
willen heten en wat dat zou

veranderen? Dit officiële
document wist mijn naam uit
Steeds zal ik denken:
Dat ben ik niet

In de woestijn pakt een sfinx
mijn voeten vast

     Wat is klein, zacht en zwak
     maar sterker dan het hardste marmer?

     Reken niet op wat je hebt geleerd
     reken niet op wat je nu denkt
     reken niet op wat je later zult weten

     maar geef je over aan het antwoord
     of verbrand levend in de zon!

De staande hitte en mijn verzet
tegen dit examen drogen me uit

ik lik het zout van mijn lippen
vouw mijn handen boven mijn hoofd
tot ze steken en niet meer kunnen

mijn zweet verdampt
mijn huid barst
zand vult de spleten

ik droom van druppels
die me dichten
een voor een, langzaam

zich een weg banend tot diep
in mijn vezels, en de sfinx knikt
Ze laat me los

     Hier is een dak
     hier is een put
     rust uit en ga verder

Mijn wereld hoeft niet groter
dan tot waar mijn ogen reiken
maar ze zien een nieuwe horizon
wanneer ik daar om mij heen kijk

     Geef me je hand, wacht nog
     even met gaan en kom
     bij mij, samen
     kunnen we thuis zijn

Op straathoeken
zal ik altijd stilstaan
zoeken waar de zon staat
waarheen de wolken gaan

     Doe je jas uit, je angst
     wees hier gelukkig
     neem een bad
     ik zal je masseren

Onbestemde geuren
waaien over het strand
mijn voeten duwen
boeggolven in het zand

Deze stad heeft sterren
een Pad van Roem geplaveid
door onderheren en commissies
die professioneel gewichtig doen

als hoeders van internationale eer
Wie aan hen ten prooi valt
is voorgoed zichzelf niet meer
wordt uitgewist en vervangen

door de icoon met zijn naam:
Gotama de verlichte
Jezus de hoogste liefde
Sokrates heeft zelfkennis

Leonardo en Albert zijn geniaal
en Judas staat voor verraad -
wij passanten praten het na
en laten de sterren stralen

om zoveel mogelijk licht
van hen te ontvangen, waarom
eigenlijk? Waarom verraden we
onszelf door niet te durven

liefhebben, verlicht en bevrijd
te weten wie we zijn?

Gespiegeld ben je niet even mooi
aan alle kanten, maar goed genoeg
en als iemand een voorbeeld neemt
aan jou, dan gaat het om iets anders -
hoe je bent
hoe je doet

een houding, een deugd
een vaardigheid, een inzicht
een balans van belangen
alsof dat altijd zo gaat
maar jij weet wel beter
want je kent jezelf

ook
anders
gespiegeld
gewoon
goed
genoeg

ook anders gespiegeld gewoon goed genoeg

Ik woon in een half thuis
uren van de stad
in een steenslagdorp
waaruit de jeugd verdwijnt
en waar ik geen taal hoor
die mijn pols versnelt

Ik ken de jassen
van mijn buren en denk
dat ze nette mensen zijn
vreemden die ik groet
en van wie ik niet meer wil
weten dan van mezelf

Het is allemaal duidelijk
een vraag naar vriendschap
of er wel deuren zijn
die ik zelf opendoe
en welke keuzes
ik wik en weeg

Jouw huis kan mijn huis
ons huis, een fijn huis zijn
ik houd van jou

als jij niet méér wilt
zijn dan ik en méér wilt
zijn dan je bent, geen jongen

maar een man die durft
mij te zien zoals ík mij zie
dan zie je méér

van de werkelijkheid dan je denkt
te zien met je eigendunk
Kijk goed, kijk beter, ik ben

geen mindere man, ik ben
méér dan jouw verwachtingen
Hoe ver durf je?

Ben ik apart
omdat ik postzegels spaar?

Kijkt mama onder het schoonmaken
meewarig naar mij?

Moet ik pa zijn zin doen
en met hem praten over de politiek
van de landen die ik heb?

Wat is er gek aan een grote kluis
om kostbaarheden in te bewaren?

Is het mijn taak om de boodschap te doen
die mama vergeten is?

Hoezo lachen mensen altijd
als ze horen dat ik lid ben
van de Postzegelclub De Grote Lik?

Ik kijk schuin opzij naar de bloemen
die ik vanochtend plukte in het bos
ze rekken zich uit in de warmte
van mijn slaapkamer

buiten ruist de regen
over het verkeer, de stad
gaat schuil achter de zachte wand
van de gordijnen

het licht van de wolken
schijnt ruim rondom
de kaarsen op de borden
op de grond naast mijn bed

mijn huid is glad gedoucht
ik streel de donshaartjes
dit ben ik, om van te houden
en te verwennen

ik strijk over mijn hart
het is niet opwindend
om mezelf toe te fluisteren
ik houd van jou

ik rek me uit, stapel kussens
onder mijn billen, wat zal ik
fantaseren, ik lig hier
als een koningin

Met touwen in het donker
hijsen kerels het doek omhoog
langs de palen van de circustent
het rode heiligdom van de bende
dwazen zoals de mensen op straat
om wie jij en ik niet mogen lachen

de veteraan die de oorlog verloor
de zilveren diva met haar pruik
de vagebond, de dommekracht en alle
mannen met het gezag van een snor
uiteindelijk ook ikzelf
en mijn assistente die om alles lacht

Een fopneus past ons allemaal
we hebben een hamer, een grote
groter en grootst, we lopen rond met een bijl
in ons hoofd of een pluim op de hoed

Wat maakt het uit, het doek valt
en wordt elders weer opgetrokken
de muziek speelt door
rond en rond en rond

Wat jij meemaakt, beleef ik
door jouw verhalen, het wordt ook mijn
ook mijn herinnering, mijn identiteit

Jouw verlangen, jouw verrukking
is ook mijn emotie, mijn behoefte
mijn reden van bestaan

De liefde die jou omarmt
verwarmt ook mij, de liefde
die jij mist, bedroeft ook mij

Met jou volg ik de keuzes
die jij maakt, ongeacht welke
keuzes ikzelf zou maken

Jouw verwarring, jouw zoeken
verwart mij, laat mij tasten
waar je bent, aan mijn zij

We omarmen het leven
de geheimen van onze lichamen
We omarmen, omarmen elkaar

Voor jou zorgen en anderen
helpen, ongestoord eigen
projecten uitvoeren zonder last

te hebben van wie of wat
dan ook, of tot iets verplicht
te zijn

Laten zien wat ik waard ben
en dan weer iets heel anders
doen

Fijn samen thuis
op de bank zitten
lezen over avonturen

en zomaar ineens eropuit
trekken, vrij zijn en toch
erbij horen

Dat wil ik allemaal

Kan ik iets nalaten? Zou ik
in een museum willen hangen
met naam en leeftijd of anoniem

als Vrouw Met Bloesemtakken
beter bekend als De Beschutte Bloem -
een blijvend bewijs van mijn bestaan
een voortbestaan, als icoonpersoon?

Jij vond me mooi, je moest wel
een foto nemen, voor dat moment
zelf (ik kan me zo niet laten zien)

Ook als jij me bekijkt
zonder dat ik er ben
is het de vraag wie of wat
ik dan ben voor jou

En nu, ben ik nu anders
mooi, ben ik geuriger
van bijna beurse rijpheid?

Of durf je niet goed
te kijken, bang voor wee-
moed, medelijden en spijt
van de gemiste kansen?

Mijn zicht is horizontaal
wel 250 graden, aan de voorkant
- in de handvormige kom
van mijn schedel - een open vizier
op de wijde wereld en alles

van mezelf, behalve dat
wat het meest mij is
mijn gezicht
zodat ik maar een flauw idee heb
wie de mensen die mij zien, zien

Hun reacties zijn me vertrouwd
ik ben wie ik ben
maar een vreemde voor mezelf
en steeds minder mijn innerlijk
beeld naarmate de tijd verstrijkt

Wie ik ben kijk ik af
van mijn klasgenoten
en ik probeer het op hen uit
want ze kennen me nog niet

Niet zo goed als mama
die al weet wie ik ben
en daar commentaar op geeft
wat me vaak tegenhoudt

om mezelf te zijn, mijn eigen zin
te doen, zegt mama dan
neem liever een voorbeeld
aan je broer of aan ons

Ik vind het best een gedoe
om erachter te komen
hoe ik in elkaar zit, volgens mij
verander ik steeds

Gevoelens knijpen
in mijn maag en buik
de weke delen

Ze botsen en maken ruzie
met elkaar en buitenstaanders
roepen om het hardst

naar het verstand dat zich verschanst
heeft in de schedel en door de kieren
toekijkt als een keizer

kaders trekt om alles
wat er is, want hij is de orde
zet alles op een rij

hij bepaalt de wereld
die de mijne is, vol mensen
een chaos zonder mij

De ochtend gloort, ik stap uit bed
Omdat ik het wil voelen, doe ik het

geboren worden over in het openbaar
Ik kleed me uit op straat en dat voelt raar

Ik streel mijn kippenvel, het is gênant
dat ik moet plassen aan de waterkant

We staan stil om niet te vallen
Schouder voor schouder met zijn allen

We staan stil voor de foto als atleten
voor de start, strekken ons uit, vergeten

het harde plankje, de overstekende tenen
het koude ijzer tussen billen en benen

We staan stil alsof we zweven –
een boog van buiken zacht

gespannen over de gracht
Venussen voor even

Amsterdam! Vrij
man van de wereld wil jij zijn

Jouw wilde ogen dreigen
mijn vaderhand, ach, stuur
een engel, licht, een vrouw
een gunstige wind, zoete dromen
iemand, iets dat jou helpt
desnoods onbreekbare spiegels

Vader, moeder, aarde, heelal
laat iets gebeuren, natuurlijk
wie alles ziet, weet niet waarom
in te grijpen

vrijheid zou zinloos zijn
voor alleen volwassenen

begrijpend en braaf
alles met mate, opgeven
wat mooi en aantrekkelijk is
en glimlachen
om de ontevreden smoesjes
en leugens van vroeger

Gewond word jij groot
Ook ik heb kastelen en muren
gebouwd, verdedigd
en weer afgebroken -

oudemannentrots
op de littekens van mijn gevecht

Ik kan wel op de bank zitten
klagen dat het niet klopt
hoe ik ook mijn best doe

om het te begrijpen
zoals zoveel mensen
die niet bang zijn

en toch niet durven
te vertrouwen op zichzelf
Ik kan wel meer dromen

dan op te letten en
in praktijk te brengen wat ik weet
geen besluiten nemen en

een onbetekenend leven leiden
maar liever handel ik alsof
alles belangrijk voor mij is

Gedachten zijn geen deugden
en deugden geen gedachten
of superpositionele patronen

maar magische momenten
in de zichtbare werkelijkheid:
mijn energie

Wat ik doe en hoe
ik leef en denk en waar naartoe
Ja, wie ik ben...

Nog steeds lucht ademen
uit jouw mond en denken
meer wij dan mij te zijn

Vragen die ik had heb jij onverwacht
gesteld waardoor ik dacht
meer wij dan mij te zijn

Jouw ogen vroegen me
zonder schild of scherm van schijn
te voelen wie wij zijn, aan zee

fluisterde je ik zie mijzelf in jou
en ik dacht meer wij dan mij te zijn
wie wij ook was

Ik wil leven, niet slapend
dobberen op een bed
van lauweren of rondjes lopen
in een tredmolen, steeds

iets nieuws meemaken
ook al lach jij om mij -
Na elke ervaring ga ik
dood en word ik wakker

in een nieuwe ervaring
Dat is het verhaal
van mijn leven
afgerond

per belevenis -
in elke situatie
zo goed mogelijk reageren
Zonder plot, zonder einde

net als toen ik kind was
Je bent volwassen
als je dit door hebt:
Reago ergo sum

In lachspiegels en familiefoto's
zoek ik de grenzen op van wie ik ben
In gezelschap laat ik mijn lichaam deinen
mijn ogen verwachtingsvol verscholen

achter een goudgordijn van lange haren
lonkend als een ster, met getuite lippen
om te voelen hoe het is
om wereldberoemd te zijn

en dan des te meer mijn vaagheid te ervaren
verscholen achter grote ogen, als een kind
in engelenvleugels van zand
met gouden sleutels in mijn hand

Gravend voor een nieuwe boom
vind ik botten in mijn tuin
die geleefd hebben
waar ik nu woon

in een huis als het mijne
misschien wel hetzelfde
aangekleed met vlees
twee ogen en een mond

een onbekende zoals de buurman
met zijn wilde haren, in badjas
voor het raam
zoals zoveel mensen

personeel en passanten
mensen die het druk hebben
en mensen die zich vervelen
allemaal figuranten

ze treden op en vullen de wereld
van anderen zonder te spelen
in een toneelstuk, ook ik niet
met de botten in mijn hand

Op goede dagen ben ik niet alleen
Dan loopt er liefde mee, een stapje
opzij is dan zo gedaan, als
het ware in liefdes schoenen

gaan staan en voelen en weten
wat liefde zou doen, liefde die
de ander begrijpt en neutraal

houdt van iedereen, onrechtvaardig
neutraal evenveel van iedereen

omdat zij zoveel groter is dan wij

Op goede dagen loop ik dus
in andere schoenen, kijk ik
met andere ogen en voel ik
met een ander, groter hart

dat plaats heeft voor van alles
dat mensen liefdeloos doen -
zoals mensen zijn: humaan

en dat is niet dubbel gezegd
geen tautologie of pleonasme

maar een paradox

Duizenden foto's van mijn leven
heb ik gehouwen in steen
zonder mijn naam
laat staan verguld
in uitgebeitelde kapitalen

Foto's voor vreemden
die nog niet leven
Ik heb ze geteld en gewogen
hun saldo is nul
komma nul

Ik ben gerijpt, zachter
en zoeter nu
niet wie ik ben geweest
niet wat hard blijft
alsof het nog bestaat

Met al mijn ervaringen
heb ik me ingebakerd
in de stenen plooien
om daar te vergaan
en vergeten te zijn

Het gebeurde, hij overleed
Ik zag hem opgebaard
zijn huis verlaten, veel mensen
liepen fluisterend mee

Het was nog niet uitgezocht
maar zijn verweer was zo gering
het haalde niet eens de krant

De dragers zeiden dat hij schuldig was
jongens gooiden verf op zijn terras
de klokken beierden, een hond begon
te blaffen zo hard hij kon

Bouw altijd een toren
stevig en in het midden
maak dagelijks een ronde

langs de voorposten, daar
leer je van, ook van de wind
en de boeren, ga even zitten

bij de spelende kinderen
en luister wat zij nazeggen
van hun ouders en de buren

Sla af en toe de trommels
maar graaf nooit kuilen
voor de doden van morgen

plant elk seizoen bloemen
om de pleinen en de steden
als welkom voor de vijand

in je achterdocht, en let op
want hoe beter je kijkt
hoe meer je ziet